Renesans
Renesans jest to epoka, która trwała we Włoszech od XIV
w. do początków XVI w., a w krajach północnoeuropejskich od końca
XV w. do końca XVI w., a nawet lat trzydziestych XVII wieku. Nazwa
epoki pochodzi do francuskiego słowa renaissance, co znaczy
odrodzenie. W Polsce renesans jest to okres między średniowieczem a
barokiem. W renesansie to człowiek jest na pierwszym miejscu, staje
się centrum badań i jest w kręgu zainteresowań . Było to tzw.
„odrodzenie ludzkości”, gdzie podkreślano jego godność
i wartość życia na ziemi. Odrodzenie jest epoką
indywidualności. Każdy czuł w sobie talent, który rozwijał. Człowiek
często pełnił wiele funkcji: społeczną, zawodową artystyczną, nie
ograniczał się tylko do jednej. Doskonałym przykładem jest Michał
Anioł i Leonardo da Vinci, którzy interesowali się
techniką, filozofią, różnymi rodzajami sztuki oraz nauką.
Osiągnięcia geniuszy renesansu do dziś wzbudzają podziw i szacunek,
gdyż posiadają praktyczne zastosowanie.
Przedstawiciele renesansu:
Mikołaj Rej uzyskał miano „Ojca literatury polskiej”,
ponieważ jako pierwszy pisał po polsku.
„Zwierzyniec” : „A niechaj narodowie wżdy postronni
znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają.” To utwór, w
którym ukazana jest miłość do kraju.
Jan Kochanowski jest najwybitniejszym poetą polskiego
renesansu. Bez wątpienia można go nazwać człowiekiem renesansu. We
fraszkach porusza tematy ludzkich uczuć, miłości oraz piękna
kobiecego ciała.
O miłości
w tym utworze podkreśla potęgę miłości.
„Kto naprzód począł Miłość dziecięciem malować,
Może mu się zaprawdę każdy podziwować;
Ten widział, że to ludzie bez rozumu prawie,
A wielkie dobra tracą przy tej głupiej sprawie.”
Do Hanny
Ta fraszka jest związana z przysłowiowym zwrotem "serce z
kamienia"
„Na palcu masz dyjament, w sercu twardy krzemięń,
Pierścień mi, Hanno, dajesz, już i serce przemięń”
Do dziewki
jest to fraszka miłosna opisująca cierpienie kochanka.
„Nie uciekaj przede mną, dziewko urodziwa,
Z twoją rumianą twarzą moja broda siwa”
Do Magdaleny -
w tej fraszce ukazuje piękno kobiecego ciała.
„Ukaż wdzięczne usta swoje, usta różane,
Pereł pełne, ukaż piersi miernie wydane
I rękę alabastrową, w której zamknione
Serce moje. O głupie, o myśli szalone!”
Do Jadwigi
„Wróć mi serce, Jadwigo, wróć mi, prze Boga,
A nie bądź przeciwko mnie tak barzo sroga,
Bo po prawdzie z samego serca krom ciała”
W pieśniach pisze o życiu, w którym najważniejsze są wartości
prawdziwego człowieka .
Pieśń o spustoszeniu Podola
ukazuje troskę o losy ojczyzny, rozpacz i smutek podmiotu
z powodu spustoszenia ziemi podolskiej.
„Wieczna sromota i nienagrodzona
szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona
podolska leży...”
Pieśń o dobrej sławie
mówi o powinnościach dobrego obywatela wobec ojczyzny, służba
krajowi.
"Służymy poczciwej sławie, a jako kto może,
Niech ku pożytku dobra wspólnego pomoże".
Trudna rada w tej mierze,
rozstanie z ukochaną, wywołuje nastrój beznadziejności i smutku.
Postać kobiety jest ukazana w tle przyrody:
"Zajźrzę wam, gęste lasy i wysokie skały,
Że przede mną będziecie taką rozkosz miały,
Usłyszycie wdzięczny głos i przyjemne słowa,
Po których sobie tęskni biedna moja głowa".
Na sokalskie mogiły,
należy do utworów patriotycznych, mówi o bohaterach z minionych
czasów
„Tuśmy się mężnie prze ojczyznę bili
I na ostatek gardła położyli.
Nie masz przecz, gościu, złez nad nami tracić
Taką śmierć mógłbyś sam drogo zapłacić.”
Czego chcesz od nas, Panie,
autor dziękuje tu Bogu za to że stworzył świat.
„Tyś niebo zbudował
i złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował;
Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi
I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi.”
Andrzej Frycz Modrzewski, jedna z najwybitniejszych postaci
polskiego renesansu.
Poprawie Rzeczpospolitej,
przedstawia wizję prawidłowego państwa, dbałość o kraj.
„Aby wszyscy obywatele spokojnie i szczęśliwie żyć mogli”
Piotr Skarga, jego najważniejszym dziełem jest Kazanie sejmowe,
traktat polityczny o przebudowie państwa
polskiego.
Kazanie II O miłości ku ojczyźnie, autor opowiada tu o
swojej własnej miłości do ojczyzny. Domaga się bezinteresownej
miłości do ojczyzny, która jest obowiązkiem każdego człowieka.
Williama Szekspira uważa się za poetę narodowego Anglii. Jego
najwybitniejsza sztuka to Romeo i Julia. Jest to
historia dwojga kochanków, którym okoliczności nie pozwalają być
razem. Utwór Romeo i Julia jest często nazywany „tragedią
miłości”. Jeden z
najpiękniejszych dramatów miłosnych wszechczasów.
"Lecz żaden smutek nie przeważy radości, którą niesie
krótka chwila spędzona przy niej"
"Jedną moją miłość jaką dotąd znałam tam weszła ,gdzie nienawiść
zasiałam.
Za późno i za wcześnie znany i nieznany- nienawiść kochanki wrogu
mój kochanku"
"Czy miłość jest delikatna?
nie raczej brutalna i ostra
kłuje jak oset"
"Czy nie lepiej żartować niż jęczeć z miłości"
"Jak cudowna jest miłość skoro cień miłości
tyle bogactwa niesie i tyle radości"
Hamlet,
w Hamlecie - tytułowym bohaterze miłość rozbudza Ofelia.
„Ale pękaj, serce moje, bo usta milczeć muszą”
Makbet
w tym utworze jest pokazana wzajemna miłość Makbeta i Lady Makbet.
Ich związek jest szczęśliwy przepełniony miłością.
Petrarka Francesco, sonety poświęcił miłości, którą traktuję jako
najważniejszą rzecz w życiu człowieka, analizuje uczucia zakochanego
człowieka.
Sonet do Laury,
jest to zapis historii miłości do kobiety. Mówi o zmiennych
nastrojach zakochanego, który raz jest wesoły a raz odczuwa smutek.
|